بلوغ یک دوره مشخص است که از طریق بعضی تغییرات در تکامل و رشد پسران نوجوان شناخته می‌شود. این تغییرات در زمان دیگری در طول حیات فرد اتفاق نمی‌افتند و ویژگی‌های خاصی دارند که با شناخت آنها و انتقالشان به پسران نوجوان می‌توان به آنها کمک کرد تا این دوران را به آرامی سپری کنند. در این زمینه با دکتر صفوی، روانپزشک گفت‌وگویی انجام شده که حاصل آن را در پی می‌خوانید.

دکتر صفوی، روانپزشک معتقد است از سن 10 تا 12 سالگی باید مسائل مربوط به بلوغ به پسران نوجوان آموزش داده شود و اطلاعاتی در زمینه بهداشت و تغییرات فردی از طریق والدین در اختیار آنها قرار گیرد. بلوغ زودرس در پسران در نه سالگی و بلوغ دیررس در 13 سالگی آغاز می‌شود. ولی در کل فرایند بلوغ به دو تا پنج سال زمان برای کامل‌شدن نیاز دارد.

در دوران بلوغ، پسران نوجوان با تغییرات مختلفی مانند کلفت شدن صدا، بزرگ شدن بینی و رویش مو در صورت و مساله احتلام شبانه روبه‌رو می‌شوند. احتلام شبانه که اصولا با خارج شدن منی در هنگام خواب برای پسران نوجوان اتفاق می‌افتد اولین علامت بلوغ است.
 

این روانپزشک با بیان اینکه بلوغ دوره نسبتا کوتاهی است و از دو تا چهار سال طول می‌کشد، دوران آن را به سه مرحله قبل از بلوغ، بلوغ جنسی و بعد از بلوغ تقسیم می‌کند: در مرحله قبل از بلوغ که با رویش مو در اعضای بدن همراه است از 10 تا 12 سالگی شروع می‌شود که بهترین مرحله برای آموزش اطلاعات دوران بلوغ به پسران نوجوان است.
ارائه اطلاعات در زمینه مسائل دوران بلوغ به دختران و پسران باید توسط والدین همجنس آنها صورت بگیرد و در صورت نبود والدین، پدربزرگ یا مادربزرگ باید این وظیفه را بر عهده بگیرند و در صورت نبود آنها نیز باید انتقال این اطلاعات توسط روانپزشک انجام شود. بهتر است به نوجوانان دختر و پسر در خصوص مسائل بلوغ جنس مخالف نیز در حد لازم اطلاعات داده شود.

نوسان شدید هورمون‌ها در بدن نوجوان در دوران بلوغ وی را تحریک‌پذیرتر، پرخاشگرتر و افسرده‌تر می‌سازد. بالارفتن و پایین آمدن سطح هورمون‌ها در شروع دوران بلوغ دیده می‌شود، ولی به زودی ثابت می‌شود. بنابراین بین هورمون‌ها و دمدمی بودن نوجوان فقط در اوایل دوران نوجوانی و زمانی که سطح هورمون‌ها دارای نوسان است رابطه وجود دارد. پس می‌توان گفت هورمون‌ها فقط دراوایل دوران بلوغ موجب دمدمی بودن نوجوانان می‌شوند.

رشد ناگهانی قد، وزن و ابعاد بدن، رشد موهای زاید در قسمت‌های مختلف بدن، رویش ریش و سبیل در صورت و رویش مو روی قفسه سینه، کلفت و دورگه شدن صدا، ایجاد جوش بر روی صورت به علت افزایش ترشح غدد چربی، افزایش میزان تعرق به دلیل افزایش فعالیت غدد تعریق، بزرگ شدن ناحیه تناسلی و ظهور احتلام شبانه ازتغییرات فیزیکی دوران بلوغ است. تغییرات روحی دوران بلوغ هم خود را به صورت گوشه‌نشینی، احساس دلتنگی و ناسازگاری نشان می‌دهند.

دکتر صفوی بلوغ را علاوه بر تغییرات مشخص جسمی شامل تغییرات روحی نیز می‌داند: علاوه بر تغییرات جسمی و جنسی، بلوغ با تغییرات عاطفی و روانی شگرفی در پسران نوجوان نیز همراه است. بی‌ثباتی عاطفی در رفتار نوجوان مشاهده می‌شود. رفتار او گاه بسیار ظریف و گاه بسیار خشن شده و امکان انتخاب‌های قطعی و صحیح برای نوجوان محدود می‌شود. نوجویی و نوخواهی هم در رفتارهایی مثل مدل‌های لباس و آرایش مو ایجاد می‌شود. نوجوان احساس استقلال پیدا می‌کند و با رشد و تحول روانی، رفتارهایی از خویش نشان می‌دهد که حاکی از پیام آنها مبنی بر رسیدن به استقلال است و امکان دارد با والدین، خانواده و مدرسه درگیری‌های مختلف پیدا کند. تصمیم‌گیری‌های خودسرانه با تکیه بر این ویژگی که دیگر خود را بزرگسال و از لحاظ فکری پخته می‌بیند، اتفاق می‌افتد.